Κλείσε τα μάτια και φέρε στο μυαλό σου μια «σταρ του Χόλιγουντ»: Τέλειες αναλογίες, πλούσιο μπούστο, απαστράπτον χαμόγελο, δέρμα από μετάξι, μαλλιά σαν καταρράκτης. Πάρε αυτή την ζωντανή κούκλα και ντύσε τη για το κόκκινο χαλί, φόρεσέ της πληθωρικές βραδινές τουαλέτες, γοβάκια για σύγχρονες Σταχτοπούτες, εκτυφλωτικά κοσμήματα μυθικής αξίας.
Τώρα σκέψου την Tilda Swinton.
Συγχαρητήρια, μόλις έπεσες πάνω στον ορισμό του αντισυμβατικού fashion icon.
Η Swinton διαφέρει πολύ από τα “συνηθισμένα fashion icon” - αν και, βέβαια, αυτή η τελευταία φράση είναι ένα οξύμωρο από μόνη της. Πώς όμως κατάφερε η 54χρονη ηθοποιός να θεωρείται σήμερα όχι μόνο μια από τις πιο ταλαντούχες ηθοποιούς της γενιάς της αλλά και μια οπτική όαση στα βραβεία, τις πρεμιέρες και τα φεστιβάλ; Στην καλειδοσκοπική εικόνα της συναντιούνται σκωτσέζικα γονίδια, αναπάντεχες καλλιτεχνικές επιλογές και σπάνιο εκλεκτικό γούστο.
Από τη μια, τα φυσικά προσόντα της, το 1,79 ύψος της, το χλωμό δέρμα της, τα πυρόξανθα κοντά μαλλιά της και τα διαπεραστικά σαν λέιζερ μάτια της την απομακρύνουν από το στερεότυπο της κλασικής γυναικείας ομορφιάς, όπως αυτή ορίζεται από τα media και την pop κουλτούρα, όμως ασκούν μια απόκοσμη έλξη σε οποιονδήποτε εκτιμά το Ωραίο, με την ευρύτερη καλλιτεχνική σημασία.
Από την άλλη, οι δημιουργικές ανησυχίες της Swinton συνεχίζονται και πέρα από τους σπουδαίους ρόλους που της εμπιστεύονται μεγάλοι σκηνοθέτες, όπως ο Wes Anderson (Moonrise Kingdom, The Grand Budapest Hotel), o David Fincher (The Curious Case of Benjamin Button), ο Jim Jarmusch (Only Lovers Left Alive) αλλά και πρόσφατα ο Joon-Ho Bong, που την μεταμόρφωσε ολοκληρωτικά για το ρόλο της στο Snowpiercer.
Ναι, τα -σχεδόν εξωγήινα- χαρακτηριστικά της γίνονται ο τέλειος καμβάς για καλλιτεχνικούς πειραματισμούς και η ίδια είναι πάντα πρόθυμη να τους υποστηρίξει, είτε συμμετέχοντας σε project που αγαπά, όπως το The Maybe (μια performance για χάρη της οποίας κοιμόταν τυχαίες μέρες μέσα σε μια γυάλινη προθήκη στο μουσείο MoMa της Νέας Υόρκης) ή το The Stars (Are Out Tonight), το βίντεο κλιπ του David Bowie, που, μαζί με τον πατέρα της, τον αξιωματικό Sir John Swinton, αποτελούν τα δυο στιλιστικά της είδωλα. Όπως η ίδια τους αποκαλεί, είναι «οι αισθητικοί Πολικοί Αστέρες μου, τα άτομα με τα οποία μοιράζομαι το ίδιο πλανητικό DNA».
Έχοντας κατά νου πως αντλεί ενδυματολογική έμπνευση από εκείνους, δεν πρέπει να προκαλεί εντύπωση γιατί η Swinton υποστηρίζει καλύτερα από κάθε άλλη σταρ το ανδρόγυνο look, σε σημείο που οι εμφανίσεις της θολώνουν της διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στα δύο φύλα. Δεν είναι μόνο τα αγορίστικα μαλλιά της και η συχνά παντελής έλλειψη μακιγιάζ που ευθύνονται για αυτό, αλλά και τα αρχιτεκτονικά στοιχεία στο ντύσιμο, τα καλοραμμένα κοστούμια, τα αυστηρά πουκάμισα και βέβαια το γεμάτο αυτοπεποίθηση attitude, που ολοκληρώνουν αυτή την δυναμική και συνάμα ντελικάτη εικόνα.
Ακόμη όμως κι όταν επιλέγει φορέματα σε ρευστά υφάσματα και με χυτές γραμμές – που κάποιος ίσως ονόμαζε «γυναικεία» - θα το κάνει με τρόπο που τη διαχωρίζει από την ουρά με τις στάρλετς που περιμένουν να ποζάρουν χαριτωμένα στο κόκκινο χαλί. Το μαύρο Lanvin που φόρεσε τη βραδιά που παρέλαβε το χρυσό αγαλματίδιο για την ερμηνεία της στην ταινία Michael Clayton, προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις, χωρίζοντας σε στρατόπεδα εκείνους που βιάστηκαν να την κατατάξουν στη λίστα με τις κακοντυμένες και σε εκείνους που την βρήκαν, απλά, υπέροχη. Η ίδια, πάντως, έχει δηλώσει σχετικά με εκείνη την εμφάνιση, πως είχε δασκαλέψει τον σχεδιαστή Alber Elbaz «να τραβήξει πάνω της όσο το δυνατόν λιγότερη προσοχή και να αισθάνεται άνετα σαν να φοράει τις πιτζάμες».
Η Swinton μιλά μια δική της ενδυματολογική γλώσσα – για την ακρίβεια μοιάζει να έχει εφεύρει δικό της αλφαβητάρι, με το οποίο συνεννοείται με τους καλούς της φίλους σχεδιαστές Viktor & Rolf, Stefano Pilati, Alber Elbaz, Raf Simons και Haider Ackermann, οι οποίοι με χαρά δημιουργούν outfits για τη σπάνια, εκκεντρική μούσα τους, που τους επιτρέπει να εκτονώνουν σε εκείνη τα καλλιτεχνικά τους απωθημένα. Και παρότι κάθε εμφάνισή της καταχειροκροτείται από το indie κοινό της αλλά και τους fashion cognoscenti, η ίδια δεν παραδέχεται πως έχει αναπτύξει ισχυρούς δεσμούς με την μόδα, παρά μόνο με τους ανθρώπους πίσω από αυτή: «Δεν είμαι σίγουρη πως αγαπώ την μόδα, για να είμαι ειλικρινής. Η σχέση μου με την μόδα βασίζεται εξ ολοκλήρου στη σχέση μου με διάφορα άτομα και φίλους μου που τυχαίνει να κάνουν αυτή τη δουλειά. Αν δεν είχα αυτές τις φιλίες, δεν θα με προσκαλούσαν στα shows και δεν θα με προσκαλούσαν να φορέσω τα ρούχα τους. Δεν ακολουθώ την μόδα. Προς το παρόν έχω – και χαίρομαι που εξακολουθώ να διατηρώ – το μυαλό μιας πρωτάρας».
