Για την μέση γυναίκα (αν υποθέσουμε πως υπάρχει τέτοιο πράγμα – που δεν υπάρχει) η μόδα είναι χαρά. Το να παρακολουθείς τις τάσεις στις πασαρέλες και έπειτα να ενσωματώνεις εκείνες που σε αντιπροσωπεύουν στο προσωπικό σου στιλ είναι μια -συνειδητή ή όχι- διαδικασία που μας φτιάχνει τη διάθεση και κάνει την καθημερινότητά μας ένα τσικ πιο υποφερτή. Στην πραγματικότητα, βέβαια, πρόκειται για μια από τις επικερδέστερες βιομηχανίες, που κρύβει τα δικά της μυστικά, με αποτέλεσμα συχνά να γεννιούνται εύλογες απορίες στο μυαλό των ζαλισμένων από τις παγέτες fashionistas. Αποφασίσαμε να λύσουμε τις πιο συνηθισμένες από αυτές, για να μπορείς και εσύ (όπως και εμείς) να κάνεις την έξυπνη στις παρέες σου. Και αν στην πορεία σου προκύψουν και τίποτα άλλες (απορίες, όχι παρέες), εδώ είμαστε για να τις απαντήσουμε και αυτές.
Γιατί δεν χαμογελάνε τα μοντέλα;
Είναι κακόκεφες; Μήπως δεν έχουν όρεξη; Μήπως έχουν όρεξη, αλλά δεν την έχουν ικανοποιήσει από το 2007; Όλα αυτά τα σενάρια είναι πιθανά, ωστόσο τα μοντέλα έχουν καλύτερους λόγους γιατί βγαίνουν στις πασαρέλες και στις φωτογραφίσεις μουτρωμένες, μελαγχολικές, κάποιες φορές αηδιασμένες και ενίοτε εκνευρισμένες, σαν να βρίσκονται σε μόνιμο PMS. Στην πραγματικότητα φταις εσύ που δεν χαμογελάνε τα μοντέλα. Ναι, ναι, καλά διάβασες, εσύ. Εσύ που αγαπάς τη μόδα και είναι αυτό που αποκαλούμε «καταναλωτής». Σύμφωνα με την ψυχολογία του καταναλωτή λοιπόν, όσο πιο χαρούμενο φαίνεται σε μια διαφημιστική καμπάνια ένα μοντέλο, τόσο πιο προσιτό θεωρείται το brand που διαφημίζει. Αντίθετα, όσο πιο απόμακρο ύφος έχει, τόσο πιο πολυτελές, upscale και επιθυμητό δείχνει το brand στα μάτια του καταναλωτή. Είναι ζήτημα prestige, το οποίο στον χώρο της μόδας (και σε πολλούς άλλους χώρους) συνδέεται με το σνομπ ύφος και το έντονο attitude.
Όσο για τις πασαρέλες; Έχουν περάσει ανεπιστρεπτί οι εποχές που η Helena Christensen, η Linda Evangelista και η Claudia Schiffer όργωναν τα catwalks χαμογελώντας, άλλοτε σαγηνευτικά και άλλοτε κοριτσίστικα. Σήμερα τα μοντέλα λαμβάνουν από τους σχεδιαστές σαφή εντολή να είναι σοβαρές και ανέκφραστες. Ο βασικός λόγος; Ένα ζεστό χαμόγελο μπορεί να κλέψει την παράσταση ακόμη και από το πιο εντυπωσιακό, περίτεχνο ρούχο. Εκείνος που το σχεδίασε δεν θέλει να συμβεί αυτό.
Γιατί τα μοντέλα είναι τόσο αδύνατα;
Τα τελευταία χρόνια γίνονται προσπάθειες από τους αρμόδιους φορείς (CFDA και άλλους) να τεθεί ένα κατώτερο όριο τόσο για την ηλικία των μοντέλων που απασχολούνται στις εβδομάδες μόδας όσο και για τα κιλά τους. Μπροστά στην πασαρέλα τα φλας αστράφτουν και στο backstage νεαρά κορίτσια κυριολεκτικά λιμοκτονούν για να μπορούν να συνεχίσουν να δουλεύουν. Θλιβερό αλλά όχι ανεξήγητο: Κατ’ αρχήν τα ρούχα αναδεικνύονται καλύτερα επάνω σε αδύνατες σιλουέτες. Καλώς ή κακώς, η γραμμή, οι πτυχώσεις, τα κοψίματα δείχνουν πιο κομψά επάνω σε αδύνατα σώματα (δεν είναι τυχαίο που τα fitting models τα αποκαλούν παγκοσμίως «κρεμάστρες»). Κατά δεύτερον, όσο πιο αδύνατο είναι ένα μοντέλο, τόσο πιο νέο δείχνει και ως γνωστόν το κυνήγι της νεότητας υπαγορεύεται από την γυναικεία ματαιοδοξία από καταβολής κόσμου. Τέλος, ο «ιδανικός σωματότυπος» αλλάζει ανά εποχή και επηρεάζεται από πολυσύνθετους κοινωνικούς παράγοντες που ορίζουν τα εκάστοτε πρότυπα ομορφιάς. Σε περασμένες εποχές, που η τροφή ήταν προνόμιο της μέσης - ανώτερης τάξης, το πρότυπο ομορφιάς ήταν στρουμπουλές, καλοζωισμένες δεσποινίδες, που το σώμα τους αποκάλυπτε πως έχουν την οικονομική δυνατότητα να τραφούν καλά. Σήμερα, στην εποχή του junk food, το υψηλό κοινωνικοοικονομικό status συνδέεται με το ευ ζην, την ποιοτική διατροφή, τα spa, την yoga, τα kobe φιλέτα και τα βιολογικά smoothies των €10. Τελικά, η κοινωνία επηρεάζει την μόδα ή η μόδα την κοινωνία; Είναι ερώτημα επιπέδου «η κότα έκανε το αυγό ή το αυγό την κότα;». Το αυγό πάντως, έχει μόνο 75 θερμίδες. #just_saying.
Γιατί περπατάνε τόσο παράξενα τα μοντέλα;
Έχεις παρατηρήσει και εσύ πως αυτά τα κορίτσια περπατούν αλλόκοτα (μπαίνω στον πειρασμό να κάνω lame λογοπαίγνιο με κότα, αλλά θα αντισταθώ) και δεν ξέρεις το γιατί; Το χαρακτηριστικό περπάτημα των μοντέλων, όπου το ένα πόδι μπαίνει ακριβώς μπροστά από το άλλο πόδι, ενώ την ίδια στιγμή οι γοφοί κουνιούνται ρυθμικά, έχει βρεθεί πως είναι το πλέον κολακευτικό για τα ρούχα, αφού φαίνεται καλύτερα η γραμμή τους και αναδεικνύονται τα υφάσματά τους. Από αυτόν τον παράξενο βηματισμό πήρε και το catwalk το όνομά του, δηλαδή «το περπάτημα της γάτας» (να άλλη μια απορία που ίσως σου λύθηκε). Αν σε παρηγορεί, πάντως, γίνονται προσπάθειες και προς αυτή την κατεύθυνση, με αρκετούς σχεδιαστές να ζητούν από τα μοντέλα τους ένα πιο ρεαλιστικό περπάτημα (που αποκαλείται «street», καθώς θυμίζει εκείνο των νορμάλ ανθρώπων στους δρόμους).
Γιατί η μόδα αλλάζει τόσο γρήγορα;
Ο Oscar Wilde έλεγε πως η μόδα είναι «μια μορφή ασχήμιας τόσο ανυπόφορης που πρέπει να την αλλάζουμε κάθε έξι μήνες». Και παρότι αγαπάμε τα έξυπνα αποφθέγματα, διαφωνούμε και ως προς την ασχήμια και ως προς τους έξι μήνες. Στην πραγματικότητα τα trends δεν έχουν τόσο σύντομη ημερομηνία λήξης. Ναι, μια τάση αναδύεται μέσα από τις εβδομάδες μόδας, που πραγματοποιούνται δύο φορές τον χρόνο, ωστόσο το ταξίδι της από την πασαρέλα έως τις βιτρίνες και από εκεί στις ντουλάπες μας και στους δρόμους διαρκεί πολύ περισσότερο. Οι συλλογές στις οικονομικές αλυσίδες καταστημάτων ανανεώνονται σχεδόν κάθε εβδομάδα για να ικανοποιήσουν την δίψα του καταναλωτικού κοινού για φρέσκα σχέδια, όμως αυτό δεν σημαίνει πως τα προηγούμενα, ακόμη και τα περσινά κομμάτια δεν είναι πια «της μόδας». Σκέψου πόσα συνεχόμενα καλοκαίρια είναι στη μόδα οι εσπαντρίγιες, που παλαιότερα δεν θέλαμε να τις δούμε ούτε ζωγραφιστές. Ή τα boyfriend jeans, που κάποτε θα τα θεωρούσαμε υπερβολικά φαρδιά και καθόλου θηλυκά. Στην πραγματικότητα, όσο πιο άνετη και κολακευτική είναι μια τάση, τόσο μεγαλύτερη διάρκεια ζωής έχει. Ακούς, kitten heel;
Γιατί υπάρχει η Υψηλή Ραπτική;
Ναι, είναι πανάκριβη, ναι, είναι υπερβολική, ναι, δεν την αγοράζει σχεδόν κανείς (μη μου πεις πως νόμιζες πως οι celebrities έχουν πληρώσει αυτά που φοράνε στα κόκκινα χαλιά; Μήπως πιστεύεις και στον Άγιο Βασίλη;). Τους οίκους που δημιουργούν Haute Couture όμως δεν τους νοιάζει τίποτα από τα παραπάνω. Οι συλλογές Υψηλής Ραπτικής είναι η πεμπτουσία της μόδας, η καρδιά που χτυπά δύο φορές το χρόνο και την κρατά ζωντανή. Από τον 18ο αιώνα και τους δημιουργούς της γκαρνταρόμπας της Μαρία Αντουανέτας έως τον πρώτο σύγχρονο couturier, Charles Frederick Worth, που υποδεχόταν στο πολυτελές σαλόνι, έδειχνε τα σχέδια του και έπειτα έπαιρνε μέτρα από τις πελάτισσες οι οποίες διάλεγαν μόνες τους τα σχέδια και τα υφάσματα, είναι σαφές πως η Υψηλή Ραπτική είναι μια εντελώς προσωπική, μοναδική εμπειρία, που δεν έχει απολύτως καμία σχέση με τα ρούχα prêt-a-porter (τα οποία είναι ακριβώς αυτό που λέει το όνομά τους, «έτοιμα να τα φορέσεις»).
Φυσικά, δεν μπορεί οποιοσδήποτε να δείξει μια συλλογή Υψηλής Ραπτικής: υπάρχουν κανόνες που ορίζονται από το Chambre Syndicale de la Haute Couture, ανάμεσα στους οποίους ο Οίκος πρέπει να διατηρεί ατελιέ στο Παρίσι, να απασχολεί τουλάχιστον 20 άτομα και να δείχνει τουλάχιστον 35 κομμάτια σε κάθε συλλογή. Και βέβαια κάθε κομμάτι πρέπει να είναι από άριστης ποιότητας υφάσματα και υλικά, κομμένα, ραμμένα, κεντημένα και διακοσμημένα στο χέρι - μια διαδικασία που συχνά παίρνει περισσότερες από 500 ώρες δουλειάς. Αποτέλεσμα, οι ελάχιστοι Haute Couture οίκοι που έχουν απομείνει εξουθενώνονται οικονομικά για να παρουσιάσουν αυτές τις συλλογές. Αλλά και πάλι αξίζει. Σε αυτές τις συλλογές, το ταλέντο του σχεδιαστή έχει βγει έξω και περιφέρεται για να το δούμε όλοι. Το όραμά του για την μόδα περπατά επάνω στην πασαρέλα. Όλη η γοητεία, το μεγαλείο, η ομορφιά της μόδας είναι εκεί, μπροστά στα μάτια σου. Δεν πειράζει που κοστίζει τόσο πολύ. Ο οίκος θα πουλήσει πέντε αρώματα παραπάνω και θα βγάλει «τα σπασμένα».
Γιατί η μόδα είναι μερικές φορές εξωφρενική;
Γιατί οι δημιουργοί είναι καλλιτέχνες και ως γνωστόν η τέχνη συχνά αγγίζει τα όρια του παράλογου. Αν δεν πιστεύεις στην ελευθερία του καλλιτέχνη, μάλλον δεν βρίσκεσαι στο σωστό μέρος.
